پژوهشهای بذر ایران

هدف از این تحقیق بررسی اثر عمق دفن ‏شدن بر سبزشدن گیاهچه کلزای خودرو و خردل وحشی و کمی‏ سازی آن بود. به این منظور، بذرهای این دو گونه در 12 عمق مختلف 1، 2، 3، 4، 5، 6، 8، 10، 12، 15، 20 و 30 سانتی‏متر و با 4 تکرار در خاک دفن شدند و سبزشدن گیاهچه ‏ها به‏ صورت روزانه ثبت شد. نتایج نشان داد که در عمق دفن‏ شدن 1 تا 9/2 سانتی‏متر، درصد سبزشدن کلزا حدود 98 درصد شد و از آن پس با افزایش عمق دفن‏ شدن طبق مدل و با شیب 4/0- درصد کاهش یافت و در عمق دفن ‏شدن 10 سانتی‏متر به صفر رسید. واکنش درصد سبزشدن گیاهچه خردل وحشی به عمق دفن ‏شدن با یک رابطه نمایی توصیف شد. طبق این مدل درصد سبزشدن گیاهچه خردل وحشی از حدود 66 درصد در عمق دفن ‏شدن 1 سانتی‏متر به‏ صورت نمایی به صفر درصد در عمق دفن ‏شدن 8 سانتی‏متر کاهش یافت. افزایش عمق دفن‏ شدن نیز موجب کاهش سرعت سبزشدن این دو گونه شد که به ‏خوبی کمی ‏سازی شدند. بذرهایی از این دو علف هرز که در عمق بیشتر از 10 سانتی‏متر برای کلزا و بیشتر از 8 سانتی‏متر برای خردل وحشی دفن شوند، بانک بذر خاک را توسعه خواهند داد و قادر به سبزشدن نیستند. در این تحقیق کمی ‏سازی سبزشدن این دو گونه به‏ خوبی صورت گرفت که از این نتایج می‏توان در مدیریت علف‏های هرز به‏ صورت اکولوژیک و مدل‏های پیش‏ بینی سبزشدن علف‏های هرز استفاده نمود.

رنگ پوسته بذر به‌عنوان یک شاخص ساده و مهم، بر درصد جذب آب، خواب و جوانه‌زنی بذر مؤثر است. گیاه خردل بذرهایی با رنگ پوست متفاوت تولید می‌کند، به‌منظور بررسی تأثیر رنگ پوسته بذر و تیمارهای مختلف بر خواب، درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرهای خردل (Sinapis arvensis L.) آزمایشی به‌صورت دوعاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو نوع بذر با رنگ پوسته متفاوت (قهوه‌ای و سیاه) و تیمارهای شکستن خواب (شاهد، نیترات پتاسیم 2/0 درصد، اسید جیبرلیک 250 و 500 پی‌پی‌ام و تیمار یک، دو و سه هفته پیش سرمادهی) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که در بذرهای سیاه درصد و سرعت جوانه‌زنی بیشتر از بذرهای قهوه‌ای بود اما میزان خواب بذرهای قهوه‌ای بیشتر از بذرهای سیاه بود. تیمار یک هفته پیش سرمادهی بیشترین تأثیر بر شکست خواب بذرها را داشت به‌طوری‌که در این تیمار درصد جوانه‌زنی برای بذرهای سیاه و قهوه‌ای به ترتیب 75 و 58 درصد و سرعت جوانه‌زنی در بذرهای سیاه و قهوه‌ای به ترتیب 54/0 و 43/0 بود. تیمار اسید جیبرلیک 500 پی‌پی‌ام کمترین تأثیر را در بین تیمارهای اعمال شده داشت، در این تیمار درصد جوانه‌زنی برای بذرهای سیاه و قهوه‌ای به ترتیب 16 و 7 درصد بود. همچنین، درصد جذب آب در بذرهای قهوه‌ای بیشتر از بذرهای سیاه بود، به‌طوری ‌که بذرهای قهوه‌ای بعد از گذشت سه ساعت 1/105 درصد و بذرهای سیاه بعد از گذشت سه ساعت 3/74 درصد آب جذب کردند. به‌طور کلی، نتایج نشان داد که بذرهای هترومورفیک خردل دارای تنوع در طول مدت خواب، جوانه‌زنی و درصد جذب آب هستند.