احمد نوروزیان، مجید معصومیان، محمدعلی ابراهیمی، غلام رضا بخشی خانیکی،
جلد 3، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1395 )
چکیده
آنغوزه (.Ferula assa- foetida L)، از گونههای مهم تیره چتریان است که بذرهای آن دوره خواب نسبتاً طولانی دارد. در این تحقیق تیمارهای سرمادهی مرطوب، آبشویی، اسید جیبرلیک، غلظت نمکهای معدنی محیط کشت و زمان برداشت بذر و همچنین تأثیر متقابل این عوامل بهمنظور دستیابی به شرایط بهینه جوانهزنی، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد سرمادهی مرطوب به مدت 2 هفته در دمای 5-4 درجه سانتیگراد به میزان 50 درصد میانگین جوانهزنی را در مقایسه با شاهد افزایش داد. در تیمار آبشویی، بیشینه جوانهزنی در مدت زمان 6 ساعت (42 درصد) و کمینه آن در زمان 2 ساعت (47/20 درصد) حاصل شد. اسید جیبرلیک با غلظت 10 میلیگرم در لیتر، توانست میانگین جوانهزنی را 5/41 درصد در مقایسه با شاهد افزایش دهد. تغییر در غلظت نمکهای معدنی محیط کشت نیز نشان داد که محیط MS ½ ، میتواند در مقایسه با محیط MS کامل، میانگین جوانهزنی را به میزان 25 درصد افزایش دهد. همچنین میانگین جوانهزنی در نتیجه اعمال تیمارهای مذکور بر روی بذرهای یکساله، اثر معنیداری در مقایسه با بذرهای تازه برداشت شده داشت (به ترتیب 61 در مقایسه با 36 درصد). با انجام آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، بهترین ترکیب تیماری که توانست میانگین جوانهزنی را بهطور معنیداری افزایش دهد (83/73 درصد)، ترکیب دو هفته سرما، محیط MS ½ ، ده میلیگرم در لیتر اسید جیبرلیک و شش ساعت آبشویی بود. لذا با توجه به نتایج حاصله، بهمنظور شکست خواب بذر آنغوزه، پیشنهاد میشود علاوه بر استفاده از بذرهای یکساله، از محیط کشت MS ½ ، به همراه تیمارهای تلفیقی سرمادهی مرطوب، آبشویی و اسید جیبرلیک استفاده شود.