جلد 6، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1398 )
سال1398، جلد6 شماره 1 صفحات 63-51 |
برگشت به فهرست نسخه ها
دانشگاه پیام نور ، ash.amraie@gmail.com
چکیده: (7251 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه: حبوبات، گروهی از گیاهان زراعی هستند که از نظر تغذیه انسان و همچنین پایداری سامانه‌های زراعی و سودمندی اقتصادی نقش مهمی ایفا می‌کنند. با توجه به تراکم مطلوب ماش (400 هزار بوته در هکتار) در کل کشور برای کشت ماش به بیش از 700 تن بذر گواهی شده نیاز است. این موضوع اهمیت تولید بذر با کیفیت بالا در ماش را نشان می‌دهد. کیفیت تولید بذر ممکن است تحت شرایط مختلف محیطی قرار بگیرد. از جمله این شرایط، کاهش دسترسی گیاهان به آب می‌باشد. این فرضیه که تولید بذر می‌تواند از کشت مخلوط منتفع شود در مطالعات قبلی مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که اطلاعات کمی در مورد جوانه‌زنی و وزن بذر ماش در مراحل مختلف پر شدن دانه در پاسخ به آبیاری جزئی ریشه و کشت مخلوط وجود دارد، در پژوهش حاضر کوشش شده است تا ضمن بررسی اثر آبیاری جزئی ریشه و کشت مخلوط بر برخی خصوصیات کیفی بذر ماش، بهترین زمان برداشت بذر برای تولید بذر با کیفیت بالا نیز مورد ارزیابی قرار گیرد.
مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول الگوی کاشت (شامل کشت خالص ماش، کشت مخلوط ماش با ذرت روی ردیف‌های جداگانه و کشت مخلوط ماش با ذرت روی یک ردیف)، عامل دوم روش آبیاری (آبیاری جزئی و کامل سامانه ریشه‌ای) و عامل سوم زمان برداشت بذر از پایه مادری (در 5 مرحله به فاصله هر پنج روز یک بار) بود. تیمار روش آبیاری بعد از استقرار گیاهچه‌ها اعمال گردید. از 10 روز بعد از تشکیل بذر و به فاصله هر پنج روز یک بار، بوته‌ها از سطحی معادل یک متر مربع در هر کرت برداشت شدند و صفات وزن هزار دانه، درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و وزن خشک گیاهچه حاصل از بذرهای برداشت شده تعیین شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که برهمکنش الگوی کاشت و زمان برداشت و الگوی کاشت و آبیاری و زمان برداشت بر صفات مورد بررسی اثر معنی‌داری نداشت ولی برهمکنش آبیاری و زمان برداشت بر درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و وزن خشک گیاهچه معنی‌دار (P≤0.01) بود. در هر دو سیستم آبیاری، با افزایش نمو و رسیدگی بذر، درصد جوانه‌زنی نیز بیشتر شد. درصد جوانه‌زنی بذر ماش با اعمال آبیاری جزئی ریشه کاهش یافت. اثر آبیاری جزئی ریشه بر درصد جوانه‌زنی با افزایش رسیدگی بذر بیشتر بود. آبیاری جزئی ریشه منجر به کاهش طول ریشه‌چه، وزن خشک گیاهچه، وزن هزار دانه و طول ساقه‌چه گردید. در هر دو سیستم آبیاری (آبیاری کامل و آبیاری جزئی ریشه)، وزن خشک گیاهچه حاصل از جوانه‌زنی بذر ماش با افزایش نمو و رسیدگی بذر بیشتر شد.
نتیجه‌گیری: کشت مخلوط بر کیفیت بذر ماش اثر معنی‌داری نداشت. با این حال، آبیاری محدود باعث کاهش کیفیت بذر ماش شد. برای برداشت بذر با کیفیت بالا در ماش، نیاز است از تحمیل تنش خشکی بر گیاه جلوگیری شود. زمان رسیدن به حداکثر کیفیت بذر در ماش منطبق بر زمان پایان پر شدن دانه بود که تأییدی بر فرضیه هارینگتون می‌باشد.
جنبه‌های نوآوری:
1- ارزیابی کیفیت بذر ماش در طول نمو و رسیدگی دانه.
2- بررسی اثر آبیاری محدود ناشی از آبیاری جزئی ریشه بر کیفیت بذر ماش
3- بررسی اثر الگوی کاشت گیاه مادری بر کیفیت بذر تولیدی
شماره‌ی مقاله: 4
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
فیزیولوژی بذر
دریافت: 1397/6/18 | ویرایش نهایی: 1399/12/23 | پذیرش: 1397/10/24 | انتشار الکترونیک: 1398/7/7
دریافت: 1397/6/18 | ویرایش نهایی: 1399/12/23 | پذیرش: 1397/10/24 | انتشار الکترونیک: 1398/7/7
فهرست منابع
1. Abbasi Bidli, M., and Abdali Mashhadi, A. 2017. Effect of priming on germination characteristics and growth of the Vigna radiata (Shushtar ecotype) seeding under salinity stress. Iranian Journal of Seed Science and Research, 4(1): 75-88. [In Persian with English Summary].
2. Ahmadi, K. 2015. Agriculture statistics of crops for 2013 growing season. Jahade-e-Agriculture Ministry press. Tehran. [In Persian].
3. Dabbagh-Mohammadi Nasab, A., Ghassemi-Golezani, K., Rahim-Zadeh Khoie, F., and Moghaddam, M. 2001. Effect of water limitation on seed quality of two lentil genotypes during seed development and maturation. Iranian Journal of Agricultural Science, 2: 91-10. [In Persian].
4. Davoodi, S., Mirmhamoodi, T., and Khaliliaghdam, N. 2012. Determination of best time for seed harvesting of some wheat cultivars. Journal of Seed Research, 4: 33-43. [In Persian with English summary].
5. Demir, I., Mavi, K., Sermenli, T., and Ozcoban, M. 2002. Seed development and maturation in Aubergine (Solanum melongena L.). Gartenbanwissenschaft, 67(4): 148-154.
6. Eskandari, H. 2015. Determine the best time to harvest of high quality seed from mother plant in cow pea cultivar Kamran under Khuzestan weather condition. Iranian Journal of Seed Science and Research, 2(2): 41-48. [In Persian with English Summary].
7. Eskandari, H., and Alizadeh-Amraie, A. 2016. Dry matter production and weeds growth in additive series of maize and cowpea intercropping in the consumption of some environmental resources under North Khuzestan climatic conditions. Research in Field Crops, 2: 46-57. [In Persian with English Summary].
8. Eskandari, H., and Alizadeh-Amraie, A. 2017a. Effect of partial root-zone irrigation system on seed quality changes of Persian clover (Trifolium resupinatum L.) during seed development and maturation. Acta Agriculturae Slovenica, 109(2): 417-423. [DOI:10.14720/aas.2017.109.2.24]
9. Eskandari, H., and Alizadeh-Amraie, A. 2017b. Evaluation of seed quality of wheat (Triticum aestivum) under water limitation induced by a partial root-zone irrigation regime. Seed Science and Technology, 45(1): 248-251. [DOI:10.15258/sst.2017.45.1.10]
10. Eskandari, H., and Alizadeh-Amraie, A. 2018. Effect of planting pattern and alternate furrow irrigation on productivity of water and land under wheat and Persian clover intercropping. Journal of Water Research in Agriculture, 32(2): 179-188. [In Persian with English Summary].
11. Eskandari, H., Alizadeh-Amraie, A., and Kazemi, K. 2018. Effect of planting pattern and irrigation system on germination performance of maize seeds harvested at different times of maturation. Seed Science and Technology, 46(2): 1-5. [DOI:10.15258/sst.2018.46.2.18]
12. Eskandari, H., Hamid, A., and Alizadeh-Amraie, A. 2015. Development and maturation of sesame (Sesamum indicum) seeds under different water regimes. Seed Science and Technology, 43(2): 269-272. [DOI:10.15258/sst.2015.43.2.03]
13. Eskandari, H., Kazemi, K., and Ebadipour, A. 2013. Seed control and certification. Behta-Pajoohesh Press, Isfahan, Iran, 78-92.
14. Ghassemi-Golezani, K., Nasrollah-Zadeh, S., Rahimzadeh-Khoie, F., and Moghaddam, M. 1996. Evaluation of seed vigor of wheat during different maturation stages under irrigated and dry land farming. Journal of Agricultural Science, 6: 99-112. [In Persian with English Summary].
15. Harington, J.F. 1972. Seed storage and longevity. In: Kozlowski, T. (ed.). Seed Biology, Academic Press, New York, USA, 145-245. [DOI:10.1016/B978-0-12-395605-7.50009-0]
16. Horst, M.G., Shamutalov, S.S., Goncalves, J.M., and Pereira, L.S. 2007. Assessing impacts of surge-flow irrigation on water saving and productivity of cotton. Agricultural Water Management, 87: 115-127. [DOI:10.1016/j.agwat.2006.06.014]
17. Kang, S.Z., and Zhang, J.H. 2004. Controlled alternate partial root zone irrigation: its physiological consequences and impact on water use efficiency. Journal of Experimental Botany, 55(407): 2437-2446. [DOI:10.1093/jxb/erh249] [PMID]
18. Kang, S.Z., Zhang, L., Liang, Y.L., Hu, X.T., Cai, H.J., and Gu, B.J. 2002. Effects of limited irrigation on yield and water use efficiency of winter wheat in the loess plateau of China. Agricultural Water Management, 55: 203-216. [DOI:10.1016/S0378-3774(01)00180-9]
19. Khodabandeh, N., and Jalilian, A. 1998. Effect of drought stress in reproductive stages of soybean on germination and seed vigor. Iranian Journal of Agricultural Science, 28(1): 11-18. [In Persian with English Summary].
20. Molaie, A.R. 2016. Determination appropriate and optimum cultivar for mung bean in double cropping. 4 May. 2016. The sixth Iranian pulse crops symposium. Khorramabad, Iran. [In Persian].
21. Muasya, R.M., Lommen, W.J.M., and Struik, P.C. 2002. Differences in development of common bean (Phaseolus vulgaris) crops and pod fractions within a crop II. Seed viability and vigour. Field Crops Research, 75(1): 79-89.
https://doi.org/10.1016/S0378-4290(02)00014-X [DOI:10.1016/S0378-4290(02)00013-8]
22. Noryani, H. 2013. Effect of water deficit tension on yield and yield components of mung bean (Vigna radiata L.) in different planting densities. Crop Physiology Journal, 18: 35-47. [In Persian with English Summary].
23. Rasyad, D.A., Van Sanford, D.A., and Tekony, D.M. 1990. Changes in seed viability and vigor during wheat seed maturation. Seed Science and Technology, 18: 259-267.
24. Tekrony, D.M., and Hunter, J.L. 1995. Effect of seed maturation and genotype on seed vigour in maize. Crop Science, 35: 857-862. [DOI:10.2135/cropsci1995.0011183X003500030037x]
25. Vahab-Nezhad, M., Ahmadpour, R., Armand, N., and Hossainzadeh, S.R. 2017. Evaluation of the effect of temperature and salinity stress on germination properties of mung bean. The third international conference on agriculture, Natural resource and Environment. Tehran. Iran. [In Persian].
26. Wang, Y., Mu, C., Hou, Y., and Li, X. 2008. Optimum harvest time of Vicia craccain relation to high seed quality during pod development. Crop Science, 48(2): 709-715. [DOI:10.2135/cropsci2007.04.0211sc]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |